Obilježeno sjećanje na jevreje stradale u Drugom svjetskom ratu na području Zvornika (FOTO)
Predstavnici jevrejske zajednice i grada Zvornika prethodnog dana su pomenom, polaganjem ruža i kamenčića na spomenike u Jevrejskom groblju u Zvorniku, obilježili 28. maj – Dan sjećanja na stradanje zvorničkih Jevreja u Drugom svjetskom ratu.
Pomenu su prisustvovali predsjednik i sekretar Jevrejske opštine Doboj Danijel Atijas i Dario Atijas, predsjenik Jevrejske opštine Novi Sad Trajer Ladislav, te predstavnici grada Zvornika i sveštenstvo Srpske pravoslavne crkve Zvornik.
Atijas je rekao da predstavnici Jevrejske zajednice redovno svake godine u maju održe pomen i sjećanje na Jevreje koji su nekad živjeli u Zvorniku, ali su, nažalost, stradali u Holokaustu u Drugom svjetskom ratu.
„U jutarnjim časovima, 28. maja 1942. godine, u dijelovoma Zvornika gdje je bilo najviše Jevreja, pojavila su se teretna vozila prekrivena ceradama na kojima su bili kukasti krstovi, započevši raciju na Jevreje“, rekao je Atijas, koji je primarijus doktor medicine.
Prema njegovim riječima, toga dana ustaše su pokupile i u kamione ugurale sve Jevreje – muškarce, žene i djecu i predali ih Nijemcima u Šapcu, da bi svi bili prevezeni u Banjicu kod Beograda i strijeljani od 19. do 28. maja. Njihova pokretna imovina je opljačkana a nepokretna zaplijenjena.
Atijas je podsjetio da se jevrejska zajednica u Zvorniku počela osnivati oko 1845. godine, kada su se na ovom području naselile prve porodice, ističući da je, prema putopisu Ota Blaua, 1877. godine u Zvorniku živjelo šest jevrejskih porodica.
On je dodao da je s dolaskom Austrougarske u Zvorniku počelo znatnije naseljavanje Jevreja.
Atijas je podsjetio da je, prema popisu iz 1910 godine, Zvornik imao 3.688 stanovnika, od kojih su 148 bili Židovi.
Ističući da su Jevreji u Zvorniku organizovali društveni život i održavali susrete, Atijas je rekao da je prvu fudbalsku loptu u Zvornik donio Robert Kraus zajedno sa Nikiforom Jovičićem.
„Prvi fudbalski klub u Zvorniku bio je ‘Zmaj od Noćaja“, osnovan 1933. godine, za koji su igrali Jevreji Rafo Levi i Isidor Bararon, dok je godinu dana kasnije osnovan fudbalski klub’ Sloga’“, rekao je Atijas i dodao da su pred početak Drugog svjetskog rata oba kluba ugašena.
Atijas je rekao da su se Jevreji tog vremena bavili raznim zanatima, trgovinom i ugostiteljstvom i da su Jevreji dali svoj puni doprinost razvoju građevinarstva, školstva, kulture i sporta u Zvorniku.
Prema njegovim riječima, kao uspomena na zvorničke Jevreje ostale su kuće Hanoja Nahmana, Avrama Bararona, jevrejsko groblje, kao i druge građevine.
Atijas se zahvalio građanima Zvornika, Gradskoj upravi na čelu sa gradonačelnikom Bojanom Ivanovićem i Srpskoj pravoslavnoj crkvi, koji svi skupa ulažu napore da se jevrejsko groblje redovno održava.
Jevrejsko groblje u Zvorniku proglašeno je 19. avgusta 2019. godine za nacionalni spomenik BiH.
(InfoBirac.net)
