Cijeđenje i pecenje voća prisutno je u Bosni i Hercegovini od davnina, cijedi se uglavnom jabuka i kruška jer su te dvije voćke najsočnije i bogate su prirodnim šećerima. Voće se cijedi uglavnom na presama različitih oblika i tipova, nekada su to bile drvene prese a voće se “tucalo” u drvenim koritima. Danas se prese prave od različitih materijala ali princip je ostao nepromijenjen.
Jabuke spadaju u najzahvalnije voćke koje možete koristiti tokom zime (ostavljati na tamnim i suhim mjestima, obično u podrumima), te iskoristiti na razne načine: od sušenja, pripreme kolača, soka, pekmeza i sirćeta.
U Bosni i Hercegovini postoji dosta duga tradicija pečenja pekmeza od jabuka i krušaka. Sazrele voćke (koje same opadnu zbog zrelosti) pokupe se i potom samelju u mašini (poznata u narodu kao stupa) namjenjenoj za sitnjenje voća.
Potom se samljivene jabuke ili kruške stavljaju u cijediljku iz koje se cijedi sok.
Procijeđeni sok se sipa u bakreni lonac ili u nekim krajevima popularnu “tavicu”. Potom se loži vatra. Sok se dugo vremena zagrijava do granice ključanja. Kada sok počne ključati prvo izbacuje prljavštinu koja se odstranjuje iz “tavice”, kasnijim održavanjem vatre količina soka se smanjuje i lagano pretvara u gustu masu-pekmez.
Strogo se vodi računa da gusta masa-pekmez pred sam kraj ne izleti iz bakrenog lonca usljed previsoke temperatue ili zagori. Ne smije se previše čekati da pekmez ne bi bio pregust. U svakom slučaju dobijeni proizvod od jabuke ili kruške je poslastica koja se jede vijekovima na ovim krajevima.
To je pekmez koji je visokog kvaliteta bez ikakvih dodataka. Spakovan pekmez u tegle ili flaše može stojati godinama u špajzu, a da se ne pokvari. Lječnici kažu da je to slatka infuzija koja se unosi kroz usta.
Postoje predanja da mala djeca ukoliko jedu veće količine pekmeza rastom budu viša. U BiH se pekmez služi uz sve obroke, često se mješa sa kajmakom u tanjiru odakle se vrućom prohom unosi u organizam.
Sezona pekmeza počinje sa dozrijevanje prvih jabuka i krušaka. Na prostoru Zvornika i Podrinja sezonu pekmeza otvaraju popularne jabuke (Ramićke) koje sazrijevaju nešto ranije od ostalih sorti jabuka koje se uzgajaju na ovim prostorima. Iako je ova namirnica izuzetno zdrava i ukusna, zanimljivo je da pekmez nije tako rasprostranjena prehrambena namirnica u drugim zemljama i narodima.
Zvornikic ba
