Pogibija dva lovca od mine ovog mjeseca potpuno je uništila dvije porodice, a tri naroda u BiH vratila 26 godina unazad, u vrijeme ratnih razaranja.
Lovci su nastradali početkom avgusta na teritoriji Zavidovića nakon što su aktivirali minu PROM 1P, najopasniju protivpešadijsku minu, koja ubija gelerima i snagom ekspolozije u krugu do 30 metara.
– Takva tragedija uvlači ponovo strah među ljude i vraća nas u ratna dešavanja. Javlja se panika, strah za porodicu, za ljude koji žive u tom području i sve koji idu u prirodu. Možete samo zamisliti kako je porodicima tih ljudi u ovom trenutku. Planiramo vrlo brzo da ih posjetimo, razgovaramo s njima i pokušamo da ublažimo bol koju osjećaju – govori Željko Volaš, predsednik Organizacije amputiraca UDAS RS, koja okuplja žrtve mina.
U godinama nakon rata više od 1.760 ljudi ranjeno je i poginulo od zaostalih mina. Posljednja tragedija iz Zavidovića je sve preživjele od minske eksplozije vratila ponovo u taj momenat lične i porodične traume.
– Stradanje ljudi u minskim poljima je veliki problem zajednice. Nažalost, institucije ne shvataju ovo kao prioritet za rješavanje. To je ono što nas, koji smo preživeli minske incidentne, posebno boli. Moramo preuzeti odgovornost, riješiti pitanje minskih polja u BiH i to moramo shvatiti kao pritoitet – upozorava Volaš, napominjući da minska polja u BiH ograničavaju naš razvoj i ekonomski oporavak.
Istovremeno, važno se posvetiti i oporavku ljudi stradalih od mina, što ovo udruženje radi već dvije decenije.
U BiH je minska opasnost potvrđena u čak 118 opština, a procijenjeno je postojanje 180.000 komada mina. Opštine koje imaju najveću sumnjivo opasnu površinu sa visokim nivoom ugroženosti su Gornji Vakuf, Bosanska Krupa, Bihać, Travnik, Brčko, Ilijaš, Jajce i Teslić. U ugroženim zajednicama živi oko 845.000 stanovnika, od čega je 132.803 njih izloženo direktnom riziku, podaci su Centra za uklanjanje mina.
Procjene iz januara ove godine kažu da sumnjiva opasna površina u BiH iznosi 956 kilometara kvadratnih, što predstavlja 1,86 odsto u odnosu na ukupnu površinu BiH. Prema usvojenoj Strategiji protivminskog djelovanja BiH 2018-2025, za ispunjenje plana za ovu godinu potrebno je 43,1 milion KM, a očekivano je da udio domaćih i donatorskih sredstava bude pola-pola.
– U okviru Investicijskog okvira za Zapadni Balkan u planu je realizacija projekta deminiranja desne obale reke Sijave, za kojeg se nadamo da će biti realizovan u 2021. godini. Radi se o sredstvima Svjetske banke kojima bi trebalo biti deminirano 7.511.084 metara kvadratnih na području opština Odžak, Srbac, Kozarska Dubica, Brčko, Domaljevac-Šamac, Orašje, Derventa, Brod, Gradiška i Šamac – kaže Svjetlana Luledžija iz Odnosa s javnošću u BH MAC.
Finansiranje deminiranja u ovoj godini najavio je i Japan, čijim novcem bi trebalo biti deminirano zemljište na području opština Donji Vakuf, Bihać, Foča i Doboj. Očekuje se da će SAD finansirati deminiranje u 19 opština u BiH, a Češka Republika i Koreja deminiranje dva pojedinačna projekta na području opštine Foča. Elektoromreža Republike Srbije finansirala je dva projekta na području Srebrenice i Bratunca.
– Iz budžeta institucija BiH, prema planu Oružanih snaga BiH, planirano je finansiranje tehničkog izviđanja i čišćenja na području opština Olovo, Kalesija, Kupres, Šekovići, Derventa, Mostar, Trnovo, Pale, Pelagićevo, Brod, Jajce, Hadžići, Odžak, Livno, Bihać, Stolac, Kladanj, Bužim, Bosanska Krupa, Vareš i Orašje. Iz budžeta entiteta, prema sadašnjem planu Republičke uprave civilne zaštite i Federalne uprave civilne zaštite, planirana su sredstva za tehničko izviđanje i čišćenje na području opština Trebinje, Brod, Oštra Luka, Mrkonjić Grad, Doboj, Modriča, Trnovo, Derventa, Zvornik, Pale i Ravno, odnosno Bihać, Prača, Travnik, Bugojno, Ilijaš, DobojIstok, Foča i Mostar – navela je Luledžija.
U ovoj godini planirano je sumnjive površine hitno obilježiti sa 9.670 upozoravajućih znakova i trajno obilježiti sa 1.000 znakova.
Nova očekivanja su da će BiH biti očišćena od mina do 2027. godine.
