Stari most u Zvorniku – svjedok burnih vremena

U periodu između dva svjetska rata, Zvornik je, kao i u ranijim periodima, bio raskrsnica puteva za Bijeljinu, Tuzlu, Srebrenicu i dalje prema Sarajevu, odnosno Zvornik je uvijek bio važno strateško mjesto, bez obzira pod čijom vlašću je bio.

Kao i ranije, u periodu KSHS, odnosno kasnije Kraljevine Jugoslavije (1918. – 1941.), Zvornik je bio veoma važno trgovačko mjesto.  Saobraćaj i prenos robe, obavljao se uglavnom konjskom zapregom, a nešto kasnije i motornim vozilima, a sa bližom okolinom prevozilo se sa poznatim bosanskim konjićima – samaricama. Transport niz Drinu obavlja se lađama, poznatim kao “zvornikuše”.  Za bolji i brži transport robe iz susjednog Malog Zvornika, u početku se koristila skela, a početkom 20. stoljeća izgrađen je i drveni most, koji pak, nije mogao lahko da se odupre vremenskim prilikama i često nabujaloj Drini.

Može se slobodno reći, sreća za  Zvorničane bila je  1922. godina, kad je kroz Mali Zvornik (Srbija)  prolazio tadašnji kralj Aleksandar Karađorđević. Prva molba trgovaca obiju strana bila je da se proba sagraditi bolji i kvalitetniji most, koji će moći da se odupre najezdama prirode.

Dobivši dozvolu od kralja, trgovci kao i svi ostali, počeli su da traže idejno rješenje za most.  Tek 1926. godine usvaja se idejno rješenje gvozdenog mosta na Drini.  Ubrzo  se započelo i sa gradnjom istog, tačnije 1927. godine,  a isti je u to vrijeme predstavljao moderno čudo  graditeljstva.  Radovi su tekli poprilično brzo, uzevši u obzir tadašnje mogućnosti i tehnologiju sa kojom su raspolagali. Sve radove nadziralo je Ministarstvo trgovine, a pored domaćih, na istom su bili angažovani i inostrani inženjeri, posebno iz Rusije.

Karakteristike mosta: dužina 150 metara, širina 7,2 metra. Test izdržljivosti bio je na sledeći način: na most je dovezeno 30 hiljada tona kamena, koji je tu ostavljen da stoji 15 dana. Nakon uspješnog  testa, data je dozvola za njegovo puštanje u promet. Cijena izgradnje iznosila je 13,5 miliona tadašnjih jugoslovenskih dinara.

Nakon dvije mukotrpne godine gradnje, 12. januara 1929. godine, most je u promet pustio sam kralj Aleksandar Karađorđević, po kojem je i dobio prvobitno ime MOST ALEKSANDRA KARAĐORĐEVIĆA.  Međutim,  u narodu je, u znak sjećanja na stariji most koji je tu bio, dobio naziv Stari most, naziv koji se i danas koristi.

Početkom aprilskog rata 1941. godine u Kraljevini Jugoslaviji, most je bombardovan od strane njemačke avijacije, što je za posljedicu imalo rušenje velikog dijela mosta. Za prelaz preko Drine, narod je ubrzo pored ruševina napravio neku vrstu montažnog mosta, odnosno osnova su bila prazna burad preko kojih su redane daske. Ovakav most uveliko je pomogao partizanima  pri istjerivanju fašističkih snaga sa ovih prostora.

Nakon Drugog svjetskog rata, Zvornik je ponovo bio središte Sreza, skoro isti status koji je imao i prije ratnih dešavanja. Što se tiče mosta, on dobija novi naziv po narodnom heroju Filipu Kljajiću u narodu poznat pod nadimkom Fićo (poginuo 1943. prilikom napada na fašističke snage u Zvorniku). Ovaj naziv nalazio se na ulazima/izlazima sa mosta na obije strane, a ostaci starog naziva i danas su vidljivi.

Starom mostu je po odluci Skupštine opštine Zvornik, 2009. godine, vraćen prvobitni naziv, odnosno danas se naziva Most kralja Aleksandra Karađorđevića.

Most se trenutno nalazi u veoma lošem stanju, i koristi se samo kao pješaćki granični prelaz koji povezuje dvije obale ljepotice Drine.

Isčekuju se i prvi radovi na obnovi mosta nakon što je javnosti predstavljena odluka o finansiranju iste od strane vlade Srbije.

(Zvornički.ba)